नमस्कार,
 |
| Shekhar Astitwa |
धेरै वर्ष देखी भारतको मुम्बइमा बसेर नेपाली गजलमा कलम चलाईरहनुभएका हाम्रा अति आदरणिय अग्रज गजलकार दाजु शेखर अस्तित्वको अनुमतिमा चिसापानी नेपाल ब्लगमा उहाँले फेसबुकमा सुरु गर्नुभएको गजल प्रशिक्षणको तेस्रो श्रृंखला यहाँ हरु सामु लिएर आएको छु । आशाछ उहाँले सुरु गनुएको यो गजल प्रशिक्षणले गजलमा भर्खर पाईला चाल्दै गर्नुभएका र गजल मनपराउनुहुने सबैलाई गजलको दिब्य दर्शन प्राप्त हुनेछ । यो अमुल्य प्रशिक्षणको लागि हामी उहाँ प्रति मुरि मुरि धन्यवाद ब्यक्त गर्दछौं र ईश्वर सँग प्रार्थना गर्दछौ उहाँको क्षत्र छायाँ हामीलाइृ सदैब प्रदान भईरहोस ।
Note :
यो लेखमा सर्वाधिकार लेखकमा निहित रहनेछ ।
प्रशिक्षक अग्रज आदरणिय गजलकार शेखर अस्तित्व ।
स्रोत फेसबुक : Facebook - Shekhar Astitwa
.......................................................................................................
नेपाली गजल प्रशिक्षण श्रृंखला-३ (Tuesday, 22nd July 2014, 9.22Pm)
..............................
प्रिय साथीहरू ! नमस्कार !
आज देखि हामी बहरको विषयमा चर्चा गर्दै सिक्ने प्रयास गर्ने छौं ! यो भन्दा अघिको श्रृंखलामा हामिले रुक्नहरूको विषयमा र रुक्नहरूको वजन अथवा भारको बारेमा जानकारी प्राप्त गरेका थियौं !
प्रिय साथीहरू !
यिनै रुक्नहरूको आवृत्तिबाट तथा सम्मिश्रण बाट बहरको निर्माण हुन्छ ! यहाँ म एउटा कुरा अझै जोड्न चाहन्छु कि जसरी मूल रुक्नहरू आठ वटा हुन्छन्, त्यसरी नै सहायक रुक्नहरू पनि हुन्छछन् ! सहायक रुकानहरूको संख्या 13 हुन्छ ! तर आज हामीले मूल रूक्न बाट सुरू गर्ने छौं ! एक्कै चोटि धेरै कुरा गर्नु भन्दा विस्तारै विस्तारै मजबूतीका साथ एक एक बहर को अध्ययन गर्दा राम्रो हुनेछ !
आउनुस ! यसै क्रममा आजको कुरा को सुरूवात गरौं ! आज हामी एउटै रुक्न बाट निर्माण भएको एउटा बहरको विषयमा चर्चा को साथै सिकने प्रयास गर्ने छौं !
यसै क्रममा पहिलो रुक्न हो - "फऊलुन्"
प्रिय साथीहरू !
ध्यान संग "फऊलुन्" को उच्चारण गर्नुस ! किन भने अब यस पछि को प्रत्येक कुरा तपाईको शुध्द उच्चारण माथि धेरै हदसम्म भर पर्ने छ !
"फऊलुन" मा फ को उच्चारण सामान्य छ ! त्यसपछि आउने "ऊ" को उच्चारण दीर्घ हो ! भन्नाले "ऊ" को उच्चारण गर्दा सामान्य भन्दा डबल जोर दिनुपर्छ ! र अन्तमा आउने "लुन्" पनि दीर्घ नै छ, जसमा "न्" को खुट्टा काटिएको छ ! यसरी हामिले देख्यौं कि -
फ = ह्रस्व अर्थात लघु छ ! यसको वजन 1
ऊ = दीर्घ अर्थात गुरू छ ! यसको वजन 2
लुन् = दीर्घ अर्थात गुरू छ ! यसको वजन पनि 2 बराबरको छ !
ल ! अब हामी "फऊलुन्" को आवृत्ति बाट बहर निर्माण तर्फ लागौं !
धन्यवाद
===============
Comments in status
·
·
·
·
·
Rudra Bibas wa
wa sir...निकै सरल
ढंग बाट प्रक्षिक्षण दिनु भो,मैले यस्को मुल अर्थ आज सम्म पत्ता लगाउनै सकेको थिएन,आज बल्ल
केही बुझे,लाख लाख धन्यवाद हजुरलाई । आगामी श्रिङखला पनि यस्तै सरल ढंग मा जाओस,आभारी रहे
सरSee Translation
·
·
Shekhar "Astitwa" प्रिय साथी
! फऊलुन् को उच्चारण गर्न सुरू गर्नु भयो त ? फऊलुन् को 4
पटक उच्चारण
गर्नुस है ! यसरी - फऊलुन् - फऊलुन् - फऊलुन् - फऊलुन् गर्नुस ! कम्तीमा पनि 10
पटक यो
फऊलुन् को 4 आवृत्तिको उच्चारण गर्नुस है !
·
·
·
·
साहित्यप्रेमि सन्दिप संग्रौला Kunai
gazal ka ser rakhera udaharan sahit huda bujhna sajilo hola ki sir
·
·
Shekhar "Astitwa" साथी ! म
मोबाइल बाट टाइप गर्दै छु ! अलि समय लागिरहेको छ ! नआत्तिनुस है ! अहिले सुरूवात
भा'छ ! म तपाईको लागि हाजिर छु ! मैले भने अनुसार फऊलुन् को उच्चारण गर्दै जानुस
है ! यसपछि म दोस्रो स्टेप बताउँछु ! ध्यान राख्नुस "फऊलुन्" को उच्चारण
गर्दा खेरी "ऊ" माथि जोर दिनुस है ! ल स्टार्ट !
·
Kopila Kunwar Hami udaharan bata
balla sidhantama aauna mildaen ra ? Sidhanta bata udaharan ma aaune chaln ali
apthayaro jasto lagxa
·
Shekhar "Astitwa" हेर्नुस है
साथी ! तपाईको आवाज मैले सुन्न सकेको छैन ! कत्तिको शुध्द उच्चारण गर्नु भा'छ त्यो मलाई
था छैन ! अब एक काम गर्नुस - तपाईको उच्चारण को वजन
सुधार्नको लागि एउटा सजिलो तरीका भन्छु है !
·
·
Shekhar "Astitwa" अब एक काम
गर्नुस है साथी ! फऊलुन् को उच्चारण गर्दाखेरी जुन ठाउँमा "ऊ" आउँछ नि,
हो त्यो "ऊ"
को साथमा ताली बजाउनुस ! केवल फऊलुन् को "ऊ" बोल्दाखेरी मात्रै
"ऊ" को साथमा ताली आउनुपर्छ ! सुरु गर्नुस ! कम्तीमा 10
पटक (फऊलुन्
फऊलुन् फऊलुन् फऊलुन्) को उच्चारण ताली को साथ गर्नुस है !
·
·
·
गोबिन्द चन्द सोडारी फ को वजन 1
ऊ को वजन २
र लन् को २ यसको मतलब यसलाई iss भन्न मिल्छ दाजु ।See Translation
·
Shekhar "Astitwa" प्रिय
साथीहरू ! तपाईको समस्या मैले बुझिराछु ! तपाईले पटक पटक उदाहरण राखेर सम्झाउन को
लागि भन्नु भाछ ! तर मेरो विनम्र निवेदन छ कि मैले भने अनुसार प्रैक्टिस गर्नुस है
! सानैमा बहर सिक्दा खेरी मेरा उस्ताद ( मेरा पूज्य पिताजीले) मलाई यसरी नै
सिकाउनु हुन्थ्यो ! त्यसैले मेरो कुरा लाई कृपया मजाक गरे जस्तो लाग्दा पनि मजाक
नठानेर, जस्तो मैले भनिराछु त्यस्तै गर्ने प्रयास गर्नुस् है ! ल ! फऊलुन् को ताली को
साथ प्रैक्टिस गर्नुस ! "ऊ" आउने ठाउँमा ताली आउनु पर्छ है ! कम्तीमा
अझै 10 पटक !
·
·
·
Shekhar "Astitwa" बेटा कोपिला
! तिमी त बुटवल बस्छौ ! तिमीले 4 पटक बट्यौली बट्यौली बट्यौली बट्यौली भन्दा पनि हुन्छ ! तर "ट्यौ"
भन्ने ठाउँमा ताली चाहियो है ! ल सुरू गर !
·
Shekhar "Astitwa" ल ! साथीहरू
! यसरी लगातार उच्चारण गर्दा मन भित्र कुनै "लयबध्दता" को आभास भयो कि
भएन ? ज जस लाई भयो यसमा लाईक गर्नुस है !
·
·
·
·
Shekhar "Astitwa" ल साथीहरू !
अब तपाई लाई यसरी उच्चारण गर्दा मनभित्र कुनै लयबद्धता को आभास भयो ?
कि भएन ?
·
·
·
Shekhar "Astitwa" ल ! अब तपाई
लाई थाहा भयो कि फऊलुन् को वास्तविक उच्चारण कसरी गर्ने हो ! अब तपाईले आ- आफ्नो
बुध्दिले "फऊलुन्" को वजन बराबर को अर्थात ( । ऽ ऽ ) यति वजन भएको एक-एक
वटा शब्द यहाए कमेन्ट बॉक्स मा लेख्नु त साथी !
·
·
भयो दादा
·
·
·
·
कहाँ पो
थियो खै
तिखो त्यो
सियो खैSee Translation
·
·
·
·
·
·
·
·
ईलामे पुत्र माफ गर्नु
होला सर ...अभ्यास गर्दा गर्दै एउटा मतला जस्तै पो भयो अनि बिना अनुमति राखे ,,,See Translation
·
·
·
·
·
·
·
Shekhar "Astitwa" ल साथी !
मलाई स्व. नारायण गोपालको एउटा गीत याद आयो है ! त्यो गीत को मुखड़ा अर्थात शुरू का
2
लाइन यसै
बहरमा छन् ! गजल नभए पनि धेरै जनाले सुनेको लोकप्रिय गीत हुनाले त्यसको उदाहरण
दिंदैछु है ! कसैले भन्न सक्छ त्यो कुन गीत हो ?
हेरौं त,
क-कस्लाई
थाहा छ ?
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
मलाई / नसोध
/ कहाँ दुख् / छ घाऊ
म जे छु /
ठिकै छु / बिथोल्न / नआऊ
·
म जे छु
ठिकै छु बिथोल्न नआउ।
·
·
·
·
·
·
·
·
·
Shekhar "Astitwa" मित्र इलामे
पुत्र जी ! अति सुन्दर ! जपाईको प्रगति राम्रो छ ! उपस्थित साथीहरू ! इलामे पुत्र
जी को मिसरा हरू लाई ध्यान संग पढ्नुस है ! वहाँले राम्रो गर्नु भा'छ ! गुड
मित्र !
·
·
·
·
·
·
·
Shekhar "Astitwa" विकाशजी यो
गीतको उदाहरणले अलि अप्ठ्यारोमा पनि पार्न सक्छ है ! किनभने त्यो गीत मा "म
जे छु / ठिकै छु" को जुन "छु" आएको छ नि त्यो ह्रस्व हो ! तर मैले
जानी जानी त्यो गीत को उदाहरण दिएको छु ! किन भने उर्दू बहर मुख्य रूप मा अच्चारण
को वजनमा भर पर्छ ! यो कुरा मैले यस श्रृंखलाको दोस्रो भाग मा पनि भने थिएँ !
(किन) र (आमा) को उदाहरण दिएर ! यसरी हेर्दा मात्रा मा फरक देखिए पनि नेपाली
भाषाको उच्चारण को हिसाबले यी दुवै शब्द बराबर वजनका छन् ! यो अलि बारीक कुरा छ !
तर बुझ्नु पर्ने कुरा छ ! विशेषगरी नेपाली भाषाको गजल मा !
·
·
·
·
Rudra Bibas सर मलाई यो
खुल्दुली भयो कि एउटा सिंगो शेर मा iss नै प्रयोग गर्नु पर्छ कि केही शब्दहरू मा
मात्र iss प्रयोग हुन्छ ?See Translation
·
·
·
·
·
·
·
·
Shekhar "Astitwa" हेर्नुस
साथीहरू ! आज को यो हाम्रो यात्रा मा कुनै साथीको अत्यन्त प्रगति देखें र कुनै साथीको
मन अत्यन्त निराशामा डुबेको देखें ! मैले के भन्न चाहन्छु कि निराश न हुनुस ! म
तपाईलाई पछाडि छोडेर अगाडि जाने छैन ! जबसम्म आजको उपस्थित साथीहरू मध्येका 50%
साथी सफलता
पूर्वक सिक्दैनन् , तब सम्म प्रतिदिन 9 देखि 11.30 सम्म यो क्लास निरन्तर चल्ने छ !
·
·
Reswannt Sagar मैले लेख्दै
गरेको गजलबाट आफैलाई राम्रो लागेको यो शेर,,, गुरु मिल्यो कि मिलेन हेरिदिनुहोस है,,,
नजानी नजानी
गरेकै त थिए,,,
·
मुटूको
टुक्कानै गुमेको सम्झीदाSee Translation
·
·
Shekhar "Astitwa" मेरा प्रिय
साथी ! आजको यस प्रथम यात्रा मा मेरो साथ दिनको लागि हृदयदेखि आभारी छु ! आजको यो
प्रथम प्रयासमानै तपाईहरूको प्रगति देखेर म अत्यन्त खुशी छु ! तर म खुशी भए पनि
तपाई अझै खुशी नहुनुस है !
ल त साथी !
तपाई लाई मैले होमवर्क को लागि अब एक "मिसरा" दिंदैछु ! यसलाई गजल
बनाउनुस है ! भोलि म हेर्नेछु ! ओ के ?
मेरो मन् /
मुटुमा / छ नेपा / ल मेरो
भोलि यो गजल
पूरा गरेर आउनुहोला ल !
आज लाई यति
मात्रै ! जय गजल !
·
साहित्यप्रेमि सन्दिप संग्रौला Tyo
manle unmukti paunex xittai yo misra lekhda ta hunna tara wachan garda milx ki?
·
·
·
Reswannt Sagar तर गुरु 'मेरो मन्'
भन्दा 122
मिल्ला र?
'मे'
त 2
मात्रा हो
नि। शङ्का निवारण गरिदिनुहुन अनुरोध गर्दछु।See Translation
·
शुभ रात्री
·
Ashok Tiruwa शेखर सर
संगै अन्लाईन मा बसेर पनि यो अमुल्य कलास मा सहभागी हुन सकिन काम को बेस्तता ले
गर्दा तर पनि फुर्सद मिल्दा खेरी साथिहरु का कमेन्ट हेरेर पनि केही सिके जस्तो भान
भो शेखर दजु धन्यवाद धेरै धेरै ।।।।।।।।।।।।।शुभ रात्री ।।।।।।।।।।
·
,,दिलैमा
बसायौ तिमीले मलाई।। सहारा दिलायौ तिमीले मलाई।। ,,,,,,,
परेंथे म
खाल्डो बिचैमा लडेंथे। समाई उठायौ तिमीले मलाई।।
·
·
·
Suraj Singh
Bhandari मेरो मन् / मुटुमा / छ नेपा / ल मेरो ... dai
yasma "mero man=222" "mutuma=112" "cha nepa=122"
"la mero=122" bhayoki???? Tesaile "फऊलुन" ta
bhayena jasto6 ni dai... Prasta paaridinus na!!
·
Kamal Sharma koi to hindi
english ya urdu me bolo yar mere ko samjhna he ye kya likha apne anu jiSee Translation
·
·
सर्वप्रथम
मेरो मित्रताको अनुरोध स्वीकार गरिदिनुहुन शेखर सरलाई हार्दिक अनुरोध छ। ...See More
·
·
·
·
·
·
·
तैपिन छ
एउटा तर .....See More
·
·
साहित्यप्रेमि सन्दिप संग्रौला Hijoko
hom work
mero
man mutu ma x nepal mero
xu
pradesh ma kasto behal mero
samjhera
purana ti din haru
jameko
x nayan ma tal mero..
Kripaya
nanglo ma halera kelai dinu hola sathi ani rato reja lagai dina sir sita
anurodh gardai 2 ser paske
·
·
·
·
·
यहाँ ता
तपाई जस्ताको कमी भो
shekhar
dadaSee Translation
·
Shekhar "Astitwa" मित्रहरू !
आजको यात्रा श्रृंखला 4 अन्तर्गत सुरू छ ! आज को नयाँ अपडेट मा आउनुस है !
·
·
