नेपाली गजल प्रशिक्षण श्रृंखला तिन (Episode 7) : आदरणिय अग्रज गजलकार शेखर अस्तित्व

Shekhar Astitwa

नमस्कार,

धेरै वर्ष देखी भारतको मुम्बइमा बसेर नेपाली गजलमा कलम चलाईरहनुभएका हाम्रा अति आदरणिय अग्रज गजलकार दाजु शेखर अस्तित्वको अनुमतिमा चिसापानी नेपाल ब्लगमा उहाँले फेसबुकमा सुरु गर्नुभएको गजल प्रशिक्षणको सातौं श्रृंखला यहाँ हरु सामु लिएर आएको छु । आशाछ उहाँले सुरु गनुएको यो गजल प्रशिक्षणले गजलमा भर्खर पाईला चाल्दै गर्नुभएका र गजल मनपराउनुहुने सबैलाई गजलको दिब्य दर्शन प्राप्त हुनेछ । यो अमुल्य प्रशिक्षणको लागि हामी उहाँ प्रति मुरि मुरि धन्यवाद ब्यक्त गर्दछौं र ईश्वर सँग प्रार्थना गर्दछौ उहाँको क्षत्र छायाँ हामीलाइृ सदैब प्रदान भईरहोस । 

Note : 

यो लेखमा सर्वाधिकार लेखकमा निहित रहनेछ । 

प्रशिक्षक अग्रज आदरणिय गजलकार शेखर अस्तित्व ।

स्रोत फेसबुक : Facebook - Shekhar Astitwa

.......................................................................................................

नेपाली गजल प्रशिक्षण श्रृंखला-७ (Saturday, 26th July 2014, 9.55Pm)

..........................................................

प्रिय मित्रहरू ! नमस्कार !

विगत श्रृङ्खलाहरूमा हामिले रुक्नहरूको जानकारीको साथै "फऊलुन्" को वजन र शुध्द उच्चारण सम्बन्धी जानकारी पनि प्राप्त गरियो ! हिजो देखि हामिले "फऊलुन" को 4 आवृत्तिमा गजल लेख्ने शुरूवात पनि गरिसकेका छौं ! यसै क्रमलाई अगाडि बढाउँदै आज पनि हामी सामूहिक रूपमा अर्को गजलको सृजन गर्ने छौं !

यहाँ म तपाईहरू संग एक निवेदन गर्न चाहन्छु कि गजल लेख्दाखेरि बहरको जति महत्व हुन्छ, त्यति नै महत्व गजलको विषय वस्तुको चयन, वैचारिक पक्ष, अभिव्यक्ति गर्ने तरीकाको पनि हुन्छ !

म गजलमा श्रृङ्गारको विरोधि हैन तर मेरो यो प्रबल मत हो कि गजल भित्र वर्तमानको स्वर हुनुपर्छ ! समाज बोल्नुपर्छ ! देश बोल्नुपर्छ !

एकदम परफेक्ट बहरमा लेखेर पनि यदि हामी गजलको व्याकरण सम्म मात्रै सीमित रह्यौं भने त्यस्तो गजलमा शरीर त हुन्छ तर प्राण तत्व हुँदैन ! साहित्य भनेको समाजको दर्पण हो, अनि गजल वर्तमान साहित्यको प्रमुख विधा हो ! त्यसैले अब गजलमा वैचारिक पक्ष अत्यन्त प्रबल हुनैपर्छ ! तर वैचारिकताको मात्रै कुरा गरेर गजलको मूल रूप र सिध्दाँतसङ्ग खेलवाड़ गर्नुहुँदैन ! गजल बहरबद्ध हुनैपर्छ ! यदि (लय, छन्द, बहर, मीटर) मा छैन भने त्यो रचना अरू जेसुकै भएपनि गजल कदापि हुनै सक्दैन !

ल त साथीहरू ! अब म तपाईलाई आज फेरि एक मतला दिंदैछु ! खूब राम्रो सङ्ग सोचेर लेख्नुहोला ! बरू एउटै शेर किन नहोस् तर दमदार लेख्नुहोला ! हतारको काम छैन है ! 10 मिनेटमा गजल लेख्छु भनेर नसोच्नुहोला ! शेरै शेर को थुप्रो पनि एक्कै चोटि नपठाउनुहोला ! मलाई क्वान्टिटी हैन, क्वालिटी चाहियो ! यो मेरो विशेष अनुरोध छ ! शुभकामना सबैलाई !

जय गजल !! 

मतला :

..............

म गर्ने / छु सेवा / निरन्तर / कलमको !

छ तलवा / र भन्दा / बढी भर / कलमको !

(Shekhar "Astitwa")